WPROWADZENIE

 

PSZCZOŁA - OWAD SPOŁECZNY

• Pszczoły przynależą do takiej samej grupy zwierząt jak osy, trzmiele i mrówki.

• Ich ciało zbudowane jest z trzech głównych odcinków: głowy, tułowia i odwłoku. Na głowie pszczoły znajdują się narządy zmysłu, które pozwalają pszczole orientować się w otoczeniu. Duże oczy, które mają bardzo złożoną budowę z wielu tysięcy drobniutkich ścianek, pozwalają pszczole zauważać ruchy w otoczeniu, decydować o kierunku lotu oraz rozróżniać kolory. Czułki natomiast spełniają rolę narządów słuchu, dotyku i powonienia.

• Pszczoły są społecznymi owadami ponieważ żyją w grupie, w której każda z nich wykonuje poszczególne, drobne zadania pozwalające przetrwanie całej rodziny pszczelej. Taka grupa nazywa się kolonią. W każdym gnieździe żyją trzy rodzaje pszczół: królowa (matka), robotnice oraz trutnie.

KRÓLOWA MATKA

•W każdym gnieździe znajduje się tylko jedna królowa – matka i właśnie tylko ona, spośród wszystkich samic, może składać jaja.

• Życie królowej – matki trwa od trzech do nawet pięciu lat i cały ten okres spędza w gnieździe.

•Odróżnia się od pozostałych pszczół przede wszystkim wielkością gdyż jest największa w całym gnieździe.

•W przeciwieństwie do robotnic królowa nie atakuje zwierząt i ludzi. Żądło jest używane przez nią tylko w przypadku walki z innymi matkami. Królowa potrafi złożyć nawet do 2000 tysięcy jaj dziennie.

 ROBOTNICE

• Stanowią najliczniejszą grupę w gnieździe

• Nie mogą składać jaj gdyż są niepłodne.

• Podobnie jak matki, wykluwają się z zapłodnionych jaj, jednak ich larwy karmione są

innym pokarmem i dlatego inaczej przebiega ich rozwój.

• Robotnice wykonują wszystkie zadania w gnieździe, które są potrzebne do przetrwania

całej rodziny, dlatego też ich życie jest bardzo krótkie ( wiosną i latem – około pięć

tygodni, jesienią i zimą – kilka miesięcy).

•Robotnice posiadają na swoich tylnych nogach rodzaj koszyczka, który pozwala im

na przenoszenie zebranego z kwiatów pyłku. Nektar kwiatowy mogą gromadzić

natomiast w wolu.

•zajmują się wytwarzaniem miodu, który jest pożywieniem królowej, trutni oraz larw,

a także produkują wosk, który służy im do budowy komórek gniazda.

• Robotnice wydzielają wosk z gruczołów woskowych. Służy on jako materiał do budowy komórek gniazda. Natomiast na tylnich nogach robotnice mają zagłębienie, w którym przechowują pyłek zebrany z kwiatów. Zagłębienie to nosi nazwę koszyczka

pyłkowego.

  TRUTNIE

 •Trutnie to samce pszczół.

•Nie mają przydzielonej żadnej pracy, a także

nie potrafią zdobywać pokarmu.

•Ich życie jest krótkie – trwa około 3 miesięcy w czasie których zajmują się zapładnianiem matki.

PYŁEK KWIATOWY

•Kiedy pyłek z pręcika jednego kwiatu dostanie się do zalążni drugiego, powstają nasiona. Zjawisko to nazywane jest zapyleniem.

• Pyłek przenoszony jest czasem przez wiatr, lecz niektóre rośliny potrzebują do zapylania pomocy zwierząt, zwłaszcza owadów.

•Pszczoły odgrywają w zapylaniu bardzo ważną rolę, ponieważ siadają na wielu kwiatach. Kiedy pszczoła ląduje w kielichu kwiatowym, jej ciało pokrywa się pyłkiem, który przenosi bezwiednie na inny kwiat.

•Pszczoły oddają wielkie usługi rolnikom. Wiele upraw, zwłaszcza drzewa owocowe, potrzebuje pomocy owadów w zapylaniu. Czasem w sadach umieszcza się ule, żeby ułatwić zapylanie i powiększyć zbiory owoców

 

Pszczoły zbierają nektar kwiatowy za pomocą języczka. Nektar służy im do wyrobu miodu. Zbierają także pyłek gromadząc go w koszyczkach umieszczonych na swoich nogach. Pszczoły oddają ważną przysługę niektórym roślinom, zapładniając ich kwiaty przenoszonym bezwiednie pyłkiem.

 

JAK POWSTAJE MIÓD?

• Pszczoły żywią się pyłkiem kwiatowym oraz miodem.

•Wyspecjalizowane robotnice zbierają nektar i pyłek, gromadząc jego ziarna

w koszyczkach na swoich nogach. Matki i trutnie nie potrafią odżywiać się samodzielnie i muszą być karmione przez robotnice. Karmienia wymagają również larwy.

• Pszczoły karmicieli przygotowują pożywny pokarm zwany mleczkiem królewskim, przeznaczony dla rozwijających się larw matek. Larwy robotnic i trutni karmione są natomiast mieszaniną pyłku i miodu.

•Przemiana nektaru w miód zaczyna się z chwilą, gdy pszczoły zbieraczki umieszczają nektar w swoim wolu. Potem w gnieździe przekazują go swoim towarzyszkom. Dzięki temu nektar łączy się z ich śliną, tracąc jednocześnie domieszkę wody i zamieniając się w miód. Robotnice wypełniają następnie komórki spichlerzowe plastra. Miód jest jeszcze bardzo rzadki, toteż chłodzą go skrzydłami, żeby stężał.

• Dojrzały miód zabezpieczają przed zepsuciem zasklepiając komórkę woskiem.

• Pręciki kwiatowe to drobne pałeczki wewnątrz kwiatu. Ich czubki są nabrzmiałe od pyłku. Pszczoły zbieraczki napełniają pyłkiem koszyczki na swoich tylnych

nogach.

• Po powrocie do gniazda pszczoły przekazują sobie nawzajem przyniesiony nektar.

  W ten sposób łączy się on z ich śliną, traci domieszkę wody i zamienia się w miód

CO TY MOŻESZ ZROBIĆ DLA PSZCZÓŁ?

Sadź kwiaty przyjazne pszczołom, tzw. kwiaty miodne - wrzosy, lawenda, dalia, kocimiętka, cynie, krokus, nasturcja, szałwia, werbena, wiciokrzew)

Dbaj o ogród i balkon - miejsca przyjazne pszczołom dostarczają tym pożytecznym owadom schronienia oraz pokarmu. Odpowiednie zaplanowanie ogrodu, balkonu, a także drobne zmiany w najbliższym otoczeniu, mają duże znaczenie dla owadów.Warto także pomyśleć o pielęgnacji zielonych zakątków z myślą o pszczołowatych zapylaczach. Pora podlewania, metody nawożenia i ochrony roślin, termin zbioru plonów mają wpływ na to, jak owady korzystają z dostępnych zasobów.

Stosuj naturalne nawozy i środki ochrony roślin- Dostarczając nawóz, odżywiamy przede wszystkim mikroorganizmy glebowe, które przetwarzają materię organiczną na pokarm dla roślin. To właśnie „żywa gleba” jest podstawą w dbaniu o miejsca przyjazne pszczołom. Najlepszym naturalnym nawozem jest kompost

Powieś domek dla pszczół dziko żyjących- Zapylacze potrzebują także schronienia przed zimnem i deszczem. Dziko żyjące trzmiele, murarki lub inne gatunki pszczół chętnie skorzystają z powieszonego przez Ciebie domku z rurek trzciny lub specjalnej budki. Poznaj różne typy domków i dowiedz się jak je samodzielnie zbudować. Pamiętaj, aby zawiesić je w nasłonecznionym miejscu, ukrytym przed deszczem.

Chroń środowisko po prostu- dla siebie, pszczół, przyszłych pokoleń.